Neigem

In oppervlakte is Neigem de kleinste van de Ninoofse deelgemeenten, en toch valt er zoveel te zien. Het Neigembos – dat eigenlijk grotendeels op het grondgebied van Meerbeke ligt sinds Napoleon de gemeentegrenzen hertekende – is een prachtig stuk natuur. Aan de rand ervan staat de stemmige kapel van Bevingen, met bovenop het dak Sint-Michaël, die waakt over bedevaartsoord en bos. Neigem heeft ook een heus kasteel, met een dries ervoor. In de Sint-Margarethakerk konden de kasteelbewoners, de familie Van Wedergraete, vanuit een ‘s heeren huysje – een afgesloten nis – ongezien de dienst volgen.

Oppervlakte

106 Ha

Naam

De oudste vermelding van Neigem is te vinden in een akte uit 1189, uitgevaardigd door Rogier, bisschop van Kamerijk. Daarin is sprake van "Eighen" als eigendom van de heren van Wedergraat. In Latijnse documenten werd gesproken van "Allodium", wat "eigen" betekent: een gebied dat vrij was van leenrecht. In middeleeuwse teksten komt ook de schrijfwijze "Neyghene" voor. De naam "Eigene" is ontstaan uit het Germaanse aigina, wat "eigen bezit" betekent.

Geschiedenis

Dit kleine dorp in het Denderland, gelegen op de grens tussen het oude graafschap Vlaanderen en het vroegere hertogdom Brabant, maakte – samen met Appelterre-Eichem, Denderwindeke en Pollare – deel uit van de heerlijkheid van Wedergraat.

Het kwam achtereenvolgens in het bezit van de families Trazignies, de Roubaix, d’Aarschot, de Goux, de la Pierre, Van Cauteren en de baronnen van Plotho van Ingelmunster.

Het dorp Neigem groeide rond het kasteel, dat reeds als castrum vermeld werd in een charter uit de 12de eeuw. In het begin van de 13de eeuw verlieten de heren van Wedergraat het kasteel van Contrecoeur in Appelterre om zich op het kasteel van Neigem te vestigen. Op een motte verhief zich toen een machtig kasteel met een vierhoekige donjon, omringd door grachten en wallen, en beveiligd door stevige omheiningen en ophaalbruggen. Doorheen de tijd werd het meermaals gebruikt als garnizoen voor vreemde legertroepen, of als schuilplaats voor de bevolking van het omliggende platteland. In de 16de en 17de eeuw onderging het grondige verbouwingen. Na de brand van september 1901 werd het heropgebouwd in de traditionele zand- en baksteenstijl van de 16de eeuw (Vlaamse renaissance).

Voor de oude ingangspoort van het kasteel ligt de oude dorpskern: een dries met nog enkele authentieke dorpswoningen. Dit was de vroegere marktplaats, waar onder meer zilversmeden en wolwevers woonden.

Leden van de familie de Goux stonden bekend om hun liefdadigheid jegens het gewone volk. Zo richtte Gaspar de Goux aan het einde van de 16de eeuw een "hospitaal voor ouderlingen" op. Dertien armen of gebrekkigen – zeven mannen en zes vrouwen – uit Neigem of een van de omliggende domeindorpen, werden er op kosten van de heer verzorgd door hospitaalzusters. Dit godshuis bleef bestaan tot het einde van de 19de eeuw.

In 1895 vermeldde geschiedschrijver De Potter het dorp om zijn belangrijke hopteelt, zijn brouwerij en zijn "galochen" (rubberen overschoenen). Neigem was lange tijd bekend om zijn schoenfabrieken.

Het Neigembos, 65 hectare groot en met een sterk wisselend reliëf, is vandaag een natuurreservaat dat in elk seizoen prachtige kleuren tovert.

Wat te zien?

• Orgel in de Sint Margrietkerk (Monument 19-08-1980)
• Neigembos (tweede fase) (Landschap 16-10-1981)

Wandelen in Neigem

Wil je nog meer te weten komen over Neigem? Klik hier en ontdek deze  boeiende wandeling met heel veel extra info en foto’s en ga zelf op stap!