Pastorij Ninove

Bovenaan de gerestaureerde gevel van de pastorij (vroeger: dekenij), naast het fraaie polychrome wapenschild van bouwheer abt Ferdinand Vander Eecken (1754-1783) lees je het jaartal 1757 daterend van een grondige verbouwing en uitbreiding van de oorspronkelijke pastoorswoning. Van het vroegere verblijf van de pastoor, dat aan de straatkant precies de twee oostelijke traveeën, links naast de deur, innam, bleef zeker de kelder bewaard.

Deze bescheiden pastorij kende een lange en bewogen geschiedenis: “dit huis behoort ons van aloude tijden toe”, liet abt De Neve in een register optekenen. Een kroniek vermeldt dat de woonst in het krijgsgewoel van het jaar 1452 afbrandde, maar dat pastoor Nicolaas Cleymans ze in 1453 liet herbouwen. In 1578 en de volgende jaren had het gebouw even zwaar te lijden onder de verwoestingen van de geuzen als de abdijkerk en de kloostergebouwen. De norbertijnen keerden in 1585 naar Ninove terug, waar ze eerst verbleven in een huurhuis op de Grote Markt. Vandaaruit maakten ze de pastorij weer bewoonbaar. Omdat ze er met zijn allen wilden gaan wonen, werd het domein nog even uitgebreid met de tuin van de toenmalige buur, Antoon de Dyn (1589). In l59l kreeg de pastoor dan het gezelschap van zijn medekanunniken voor de komende zes jaar: pas op Kerstmis 1597 kon de abdijgemeenschap terugkeren naar gerestaureerde kloostergebouwen op de Coudenberg (bij de huidige kerk). De pastoor hield er een ruime residentie aan over, compleet met keukenhuis, een aparte bouw waarin (ondermeer) de keuken van de voorlopige abdij was ondergebracht. Plaats zat, want rond de pastorij lag een tuin en een boomgaard op een mooi stuk grond.

Vandaag zien we een riant herenhuis in Lodewijk XV-stijl met een symmetrische gevel in classicistische inslag. Onderaan de bepleisterde gevel bevindt zich een zandstenen plint. De deur, omlijst met arduin, heeft een sierlijk gesmeed ijzeren bovenlicht. Het interieur oogt vrij sober met een aantal functionele vertrekken: vergaderzalen, bureau… verwacht hier geen pracht en praal, noch buiten, noch binnenin.

Sinds de 19^de eeuw en tot in 2016 was Ninove een dekenaat, nu behoort de parochie Ninove, inclusief alle kerken in de deelgemeenten, tot het dekenaat Aalst als gevolg van de hertekening van het kerkelijke landschap. De dekenij werd weer pastorij… (al blijft de naam dekenij nog vaak gebruikt in de volksmond). Van oudsher is dit gebouw, dat eigendom is van de stad, de woning van de Ninoofse pastoors. De wet verplicht de stad trouwens om de pastoor te huisvesten.

Sinds 1973 is de pastorij een beschermd monument. In 2017 – 2018 werd ze langs de buitenkant grondig en volledig gerestaureerd.