Voorde

De beukenboomkapel midden de velden is een herkenningspunt langs de Brakelsesteenweg voor wie vanuit Ninove richting Voorde, naar het drukke kruispunt “De Kalvaar”, in de volksmond "de vuile voorschoot" rijdt. Als een driehoek in het groen liggen de kerk en de pastorij (nu privé) én het kasteel, waar kunstenaar Yves Rhayé woonde, beeldhouwde en schilderde, er op een steenworp van de steenweg. Voorde is ook het dorp van de "puitenrijders", een volksvermaak uit vroeger tijden waarbij men met levende kikkers op een kruiwagen om ter snelst de finish trachtte te bereiken mét kikker uiteraard... Een ludiek beeld herinnert aan deze folklore.

Oppervlakte

503 Ha

Naam

Mogelijke oorsprong van de plaatsnaam "Voorde" is het Oeral-Keltische "fuera-hutta" of "met paalwerk omgeven woongebied waar de mens beschermd is tegen wolven en andere gevaren van buitenuit". Daaruit zou het Nederlandse woord "vrijheid" zijn ontstaan. "Voorde" (in 1197 "Vorda") betekent in het Middelnederlands "wad, doorwaadbare plaats". Dit kan nauwelijks anders dan slaan op de vroeger nogal moerassige vallei van de Ophembeek, een klein zijriviertje van de Dender. In deze vrij sterk ingesneden vallei is de nederzetting ontstaan en gegroeid.

Geschiedenis

Over de geschiedenis van Voorde in de periode vóór de "hoge" of "feodale" middeleeuwen, zijn tot nogtoe geen vaststaande gegevens beschikbaar. Was het een kleine landbouwnederzetting, in de Frankische tijd door de zich hier vestigende Germanen gesticht?

De oudste documenten die gewag maken over het dorp, dateren eigenlijk al uit de 12de eeuw. Zoals op veel plaatsen het geval is geweest, zal ook Voorde tijdens de "bevolkingsexplosie" van de 11de eeuw zijn uitgegroeid tot een klein landbouwdorp. Tijdens de feodale periode, wanneer ieder dorp(je) een praktisch volledig op zichzelf aangewezen eenheid vormde, vormde deze latere gemeente het "domein" van een plaatselijke adellijke familie.

Rond de burcht van deze "heren van Voorde" kwam een dorpskern tot ontwikkeling, maar bepaalde latere omstandigheden (o.a. de weg Geraardsbergen-Aalst) hebben de huisvesting in sterke mate verschoven van de eigenlijke dorpskern, naar de baan toe. De eigenaars van deze heerlijkheid waarvan het oudst bekende lid Zeger van Voorde was die leefde in 1202, sloten uiteraard huwelijken met leden van hun stand uit de naburige domeinen. Door het spel van de erfenissen behoorde het domein in de 14de eeuw aan het geslacht Tedegemia, later ook aan de edelen van Gruuthuyse, prinsen van Steenhuize. In de 15de eeuw kwam het aan de familie van Idegem en van 1486 tot 1518 was het Roeland van Wedergrate die er de scepter zwaaide. De grafsteen van deze laatste en die van zijn vrouw Katelijne van der Cameren liggen trouwens nog steeds in de grond vlak voor de kerkdeur.

Toen kwam Voorde in handen van Joris van der Meere, eerste vertegenwoordiger van een familie die tot het begin van de 19de eeuw zich halsstarrig aan het bezit van die heerlijkheid zou blijven vastklampen. Laatste heer van Voorde was de graaf van der Meere van Kruishoutem die er nog heel wat rechtstreeks uit de middeleeuwen stammende rechten uitoefende.

Zo bezat hij er de rechtsmacht in alle graden, hield hij er een feodaal hof waarvan een vijftigtal achterlenen afhankelijk waren en, werd er in de heerlijkheid een staldier geslacht, dan moest de eigenaar de tong aan de heer brengen, enz. enz. ...

Tijdens de Franse periode (1794-1815) werden ook bij ons alle resten van het feodalisme afgeschaft. Baroniën, heerlijkheden, graafschappen... verdwenen en de moderne gemeenten werden opgericht.

Zoals hoger vermeld, zal het "modern" dorp zich in de 19de en vooral in de 20ste eeuw als een typisch "straatdorp" ontwikkelen, met lintbebouwing langs de weg Geraardsbergen-Aalst.

Beschermde monumenten / landschappen

• Kapel Onze-Lieve-Vrouw ten Beukenboom (Monument 27-05-1975)
• Orgel kerk Sint Pietersbanden (Monument 19-08-1980)
• Kerk Sint Pietersbanden met kerkhofmuur, pijlers en siervazen (Monument 16-01-1987)
• Pastorie (Monument 16-01-1987)
• Kasteel Voorde (o.a. ingangspoort, vaste brug, hoektorens, herenwoning) (Monument 16-01-1987)
• Omgeving kerk Sint Pietersbanden, pastorie, kasteel (Dorpgsgezicht 16-01-1987)

Wandelen in Voorde

Wil je nog meer te weten komen over Voorde?

Klik hier en ontdek deze  boeiende wandeling met heel veel extra info en foto’s en ga zelf op stap!